Η κατάσταση των γεωργών και των κτηνοτρόφων στο Φανάρι

. Η φετινή σοδειά τού καλαμποκιού, που αποτελεί τη βασική καλλιέργεια των αγροτών τής περιοχής Φαναρίου, αναμένεται –παρόλο ότι δεν έχουν γίνει ακόμη γνωστά τα επίσημα στοιχεία– να είναι η χειρότερη των τελευταίων ετών, σαν συνέχεια μιας σειράς απογοητευτικών σοδειών στην ευρύτερη περιοχή. Είναι κοινή διαπίστωση των αγροτών τού Φαναρίου ότι οι μικρομεσαίοι αγρότες και ιδιαίτερα οι νέοι δεν έχουν καμιά ελπίδα επιβίωσης στις συνθήκες, που έχουν διαμορφωθεί. Απ’ τη μια μεριά η ασφυκτική αύξηση του κόστους παραγωγής, που αντιμετωπίζουν οι αγρότες, κι απ’ την άλλη οι εξευτελιστικές τιμές, στις οποίες διατίθεται η αγροτική παραγωγή, αλλά και ο βραχνάς των συσσωρευμένων χρεών προς τις τράπεζες, ωθούν χρόνο με το χρόνο τους αγρότες να εγκαταλείπουν την παραγωγή και να αναζητούν την τύχη τους –ειδικά οι νέοι– στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Linda Carter Holman, Η αγορά τού αγρότη

Αλλά και η κατάσταση στην κτηνοτροφία δεν είναι καλύτερη. Τα λειτουργικά έξοδα (ζωοτροφές κ.λπ.) έχουν εκτιναχθεί στα ύψη, ενώ οι τιμές για το γάλα και το κρέας μειώνονται κάθε χρόνο. Οι ανεξέλεγκτες εισαγωγές κτηνοτροφικών προϊόντων από γειτονικές χώρες και οι αθρόες ελληνοποιήσεις οξύνουν ακόμη περισσότερο το πρόβλημα.

Η πολύπλευρη αυτή κρίση επηρεάζει αρνητικά και τους μικροεπαγγελματίες τής τοπικής κοινωνίας, αφού κατά βάση η περιοχή είναι αγροτοκτηνοτροφική.

II. Γι’ αυτή την κατάσταση υπάρχουν υπεύθυνοι∙ είναι οι κυβερνήσεις τού ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ που συμφώνησαν με τις αλλαγές τής ΚΑΠ (κοινής αγροτικής πολιτικής τής ΕΕ), που άφησαν τους αγρότες απροστάτευτους στην επέλαση του νεοφιλελευθερισμού.

Οι σοσιαλδημοκράτες και οι συντηρητικοί τής Ευρώπης ξεπούλησαν την ευρωπαϊκή γεωργία προς όφελος των βιομηχάνων και των τραπεζιτών. Οι διαδοχικές τροποποιήσεις τής ΚΑΠ (1992, 1998, 2003, 2008) διέλυσαν όλους τους μηχανισμούς στήριξης των τιμών των γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων και του εισοδήματος των μικρομεσαίων αγροτών, μείωσαν τη στήριξη της γεωργίας και ενίσχυσαν το ρόλο των κάθε είδους μεσαζόντων, των καρτέλ και των σούπερ μάρκετ. Ειδικά η μεταρρύθμιση του 2003, για την οποία υπερηφανεύεται το ΠΑΣΟΚ και συναινεί η ΝΔ, επιδείνωσε ακόμη περισσότερο την κατάσταση με την αποδέσμευση των επιδοτήσεων από την παραγωγή.

III. Μπροστά σ’ αυτή την τραγική και συνεχώς επιδεινούμενη κατάσταση, στην οποία βρίσκονται οι αγρότες και κτηνοτρόφοι τής περιοχής Φαναρίου, αλλά και ολόκληρης της χώρας, οι προτάσεις τού ΣΥΡΙΖΑ αποτελούν τη μοναδική αξιόπιστη αλλά και ρεαλιστική λύση, για να σταματήσει η κατάρρευση της ελληνικής γεωργίας.

Η κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσει η χώρα μας προϋποθέτει τη ριζική αλλαγή τής ακολουθούμενης αγροτικής πολιτικής. Βασικός πυλώνας, πάνω στον οποίο θα πρέπει να στηριχθεί η νέα αγροτική πολιτική και πολιτική στήριξης των αγροτών είναι η επανακρατικοποίηση της Αγροτικής Τράπεζας, που είχε ιδρυθεί γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο.

Επίσης, απαιτούνται δημόσιες πολιτικές για μείωση του κόστους παραγωγής, αύξηση των κονδυλίων για την αγροτική ανάπτυξη και την ποιοτική γεωργία, στήριξη της εγκατάστασης νέων αγροτών στην ύπαιθρο, πάταξη της κερδοσκοπίας των πολυεθνικών, των αλυσίδων σούπερ μάρκετ στην επεξεργασία και στην εμπορία των αγροτικών προϊόντων∙ ακόμα, αύξηση των κατώτερων συντάξεων στο επίπεδο των κατώτερων συντάξεων του ΙΚΑ, σύνδεση των επιδοτήσεων με την παραγωγή και την ποιότητα των προϊόντων, τιμαριθμική αναπροσαρμογή των ενισχύσεων και διατήρηση των επιδοτήσεων για τους μικρούς παραγωγούς και μετά το 2013∙ τέλος, ένα νέο πλαίσιο ΚΑΠ, που θα στηρίζει το αγροτικό και κτηνοτροφικό προϊόν και το εισόδημα των μικρομεσαίων αγροτών και θα εξασφαλίζει τις κατώτερες τιμές για την αξιοπρεπή διαβίωση των αγροτών και την ανάπτυξη της υπαίθρου.

Χρήστος Νικολάου

«Οι αγρότες το 2013 θα χρειαστεί να έχουν μια δεύτερη δουλειά».

Αυτό τόνισε σε συνέντευξη της (30/12/08) η επίτροπος γεωργίας της Ε.Ε. κα Μάριαν Φίσερ Μπόελ  λόγω περικοπής των ενισχύσεων. Βέβαια στην Ελλάδα του 2009 η πλειοψηφία των αγροτών δεν μπορεί να επιβιώσει εδώ και χρόνια χωρίς δεύτερη ή και Τρίτη δουλειά.
Η απουσία εθνικής στρατηγικής όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων που να στοχεύει σε μια προοπτική αγροτικής ανάπτυξης και εξασφάλισης του εισοδήματος των ελλήνων αγροτών οδήγησε στην οικονομική ασφυξία του αγροτικού πληθυσμού.
Η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (Κ.Α.Π.) της Ε.Ε. κινούμενη σε πλήρη αντιστοιχία με τις νεοφιλελεύθερες ρυθμίσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (Π.Ο.Ε.) συνεχίζει να στηρίζει επιδοματικά τους μεγάλους παραγωγούς (το 25% των παραγωγών καρπώνεται το 75% των επιδοτήσεων) και τις βόρειες χώρες. Επιβραβεύει το μοντέλο  της εντατικής γεωργίας (υπέρμετρη χρήση αγροχημικών, μεγάλη κατανάλωση νερού κλπ.) με αρνητικές συνέπειες στην ποιότητα των τροφίμων και στο περιβάλλον, ανοίγει την πόρτα στα μεταλλαγμένα με καταστροφικές συνέπειες για την βιοποικιλότητα.

Οι μικρομεσαίοι αγρότες του ευρωπαϊκού νότου είναι οι μεγάλοι χαμένοι της υπόθεσης. Η αναθεώρηση της κοινής οργάνωσης αγοράς (Κ.Ο.Α.) των μεσογειακών προϊόντων (λάδι, καπνός, βαμβάκι, κρασί, ζάχαρη, οπωροκηπευτικά) έχει υποστεί καίριο πλήγμα.
Η μικρομεσαία αγροτική εκμετάλλευση και ιδιαίτερα η «οικογενειακή γεωργία» (που αφορά ιδιαίτερα χώρες όπως η Ελλάδα γιατί αντιστοιχεί στο 80% των εκμεταλλεύσεων) ενώ πλεονεκτεί σε παραγωγή προϊόντων ποιότητας όχι μόνο δεν στηρίζεται αλλά εγκαταλείπεται στο έλεος  της ασυδοσίας της ελεύθερης αγοράς.
Η αποσύνδεση των επιδοτήσεων απ την παραγωγή απαξιώνει την ανθρώπινη εργασία και σε συνδυασμό με την περικοπή δαπανών στον προϋπολογισμό της Ε.Ε. οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην ερήμωση της υπαίθρου, καθώς πολλοί αγρότες οδηγούνται προς τα αστικά κέντρα με αβέβαιες όμως προοπτικές απασχόλησης.
Η επανεξέταση της Κ.Α.Π. το 2009 με πρόθεση περικοπής κονδυλίων και η ιδέα της «επανεθνικοποίησης» ή της «αυτοχρηματοδότησης» της, (απευθείας από τα κράτη μέλη) σημαίνει πρακτικά εγκατάλειψη της αρχής της αλληλεγγύης και του στόχου προώθησης της οικονομικής και κοινωνικής σύγκλισης στα πλαίσια της Ε.Ε.
Πρέπει να γίνει κατανοητό πως χωρίς στήριξη δεν μπορεί να υπάρξει αγροτικός τομέας σε καμιά αναπτυγμένη χώρα του κόσμου. Ακόμη και οι ΗΠΑ, που έχουν αναπτυγμένη γεωργία, εφαρμόζουν ισχυρή πολιτική στήριξης των αγροτικών προϊόντων τους.
Η χώρα μας δεν επιτρέπεται να μένει παθητικός παρατηρητής των εξελίξεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πρέπει να διεκδικήσει αναθεώρηση της Κ.Α.Π.. Που θα στηρίζει το εισόδημα των μικρομεσαίων αγροτών, θα ρυθμίζει τον όγκο της παραγωγής προϊόντων ώστε να αποφεύγονται πλεονάσματα, ενώ θα στοχεύει στην παραγωγή ασφαλών και υγιεινών τροφίμων με συμβατούς περιβαλλοντικά τρόπους παραγωγής.
Οι αγροτικές επιδοτήσεις θα πρέπει να δίνονται με κριτήρια οικονομικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά με βασικό στόχο την στήριξη της βιώσιμης οικογενειακής γεωργίας και την αναζωογόνηση της υπαίθρου και όχι την εξαγωγή προϊόντων σε χαμηλές τιμές σε τρίτες χώρες. Επίσης πρέπει να προστατεύονται τα ελληνικά προϊόντα από τις εισαγωγές με χαμηλότερες τιμές.
Επιπλέον στόχοι πρέπει να είναι η καταπολέμηση των καρτέλ (γάλακτος, κρέατος κλπ.) η μείωση της «ψαλίδας» τιμών παραγωγού – καταναλωτή, η ασφάλιση της αγροτικής παραγωγής, η παροχή αγροτικών συντάξεων για αξιοπρεπή διαβίωση, οι επενδύσεις σε έργα υποδομής κλπ.
Η Κ.Α.Π. πρέπει να εφαρμόζει πολιτική ανά κλάδο παραγωγής με στήριξη της απασχόλησης, ιδιαίτερα των νέων και γυναικών και συμπληρωματικής ενίσχυσης στους αγρότες των ορεινών, απομακρυσμένων και άγονων περιοχών που έχουν μεγαλύτερο κόστος παραγωγής.
Για να στηριχθούν οι αναπτυξιακές δράσεις με διάσωση κρίσιμων κλάδων, στήριξη μειονεκτικών περιοχών με ταυτόχρονες δράσεις για το περιβάλλον κ.α. θα πρέπει τα έσοδα του προϋπολογισμού να αυξηθούν άμεσα στο 2% και σταδιακά να φτάσουν στο 5% του Α.Ε.Π. της Ε.Ε. ως το 2013 με περαιτέρω αύξηση στο μέλλον. Η αύξηση των εσόδων μπορεί να προκύψει απ την αναδιάρθρωση των ίδιων πόρων καθώς και απ την επιβολή νέων φόρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο (φόροι κερδών επιχειρήσεων, φόρος χρηματιστηριακών συναλλαγών, φόρος στην εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα κ.α.).
Αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα των λαών να αποφασίζουν οι ίδιοι για την αγροτική πολιτική τους. Αυτό δεν έχουν καταλάβει οι κυβερνήσεις του δικομματισμού στην Ελλάδα κι ότι η Κ.Α.Π. της Ε.Ε. δεν μπορεί να έρχεται σε σύγκρουση με τις εθνικές αγροτικές πολιτικές των κρατών μελών της. Η γεωργία δεν μπορεί να αποτελεί θέμα διαπραγματεύσεων του Π.Ο.Ε. και να μετατρέπεται σε πεδίο δράσης νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων. Η γεωργία και η κτηνοτροφία στην Ευρώπη αλλά και στη χώρα μας πρέπει να «οικοδομηθεί» απ΄την αρχή με θεμέλια
α. την αρχή της αυτοδυναμίας των λαών σε βασικά τρόφιμα
β. την ελεύθερη πρόσβαση των αγροτών στη γή, στο πολλαπλασιαστικό υλικό, το νερό, τις πιστώσεις, την έρευνα και την εκπαίδευση
γ. Προστασία του εισοδήματος των παραγωγών αλλά και των καταναλωτών.
Μπάμπης Πεσλής – Ν.Ε.Α.Κ. Άρτας.