«Αυτή την περιοχή πρέπει να την αναδείξουμε», σκέφτηκε ο… τοπικός κύριος x και έβαλε μπροστά τις μπουλντόζες (σ’ έναν άλλο γνωστό μου δήμο, ένας αντίστοιχος τύπος έχει ταλέντο στα… αλυσοπρίονα!).

Στην ταινία καταστροφής του 2005 War of the Worlds με τον Τομ Κρουζ (remake παλιότερης ταινίας), ο πλανήτης δέχεται μαζική επίθεση από εξωγήινους, που αφήνουν στο πέρασμά τους καμένη γη. Καμία ανθρώπινη δύναμη ή επινόηση δεν κατορθώνει να νικήσει τους εισβολείς, οι οποίοι όμως αναπάντεχα αρχίζουν να καταρρέουν εξαιτίας των μικροβίων, από τα οποία είναι εντελώς απροστάτευτοι…

Στη χώρα μας, τα UFΟ συνηθίζουν και επιτίθενται στο φυσικό περιβάλλον σπέρνοντας δρόμους, αναπλάσεις, αναδείξεις, ανάπτυξη… Και αφού ως γνωστόν κανείς δεν τους σταματά, έρχεται η ώρα των μικροβίων! Όπως ακριβώς στην ταινία. Αλλά οι μύκητες (δυστυχώς… περιορισμένης αντίληψης) δεν επέλεξαν το σωστό στόχο! Αντί για τα UFO στράφηκαν στα πλατάνια. Έτσι το έργο έγινε εφιάλτης!

Η εικόνα πάρθηκε από το bloghttp://z-movieland.blogspot.gr

Το 2003 διαπιστώθηκε η είσοδος και στην Ελλάδα της πιο καταστρεπτικής ασθένειας του πλατάνου διεθνώς. Το παθογόνο αυτό εισέρχεται στο δένδρο από πληγές, εγκαθίσταται και προκαλεί το θάνατο, ενώ η μόλυνση γρήγορα μεταδίδεται και στα γειτονικά δένδρα. Δεν έχει υπάρξει έως τώρα αποτελεσματική μέθοδος καταπολέμησης και έτσι τα προληπτικά μέτρα είναι τα μόνα που ενδείκνυνται. Το πιο σημαντικό είναι να μην εισέλθει η ασθένεια σε μια περιοχή. Ο πιο βασικός παράγοντας διασποράς του παθογόνου και της εξάπλωσης της ασθένειας είναι ο άνθρωπος και οι δραστηριότητές του. Το παθογόνο μπορεί να μεταφερθεί με την ξυλεία, τα πριονίδια, τα εργαλεία κλαδέματος, τα οχήματα κ.λπ. Εκσκαφές, κλαδέματα, “ερωτική χαρακτική” στους κορμούς, κάρφωμα πινακίδων, συνεργεία της ΔΕΗ, των δήμων κ.ο.κ. συχνά μεταφέρουν το μικρόβιο. Μεγάλη μάστιγα δε, σύμφωνα με τον καθηγητή Τσόπελα, που μίλησε πρόσφατα για το θέμα σε εκδήλωση στη Γλυκή Θεσπρωτίας, είναι τα δημόσια έργα και οι κάθε λογής “αναπλάσεις”.

Η (πραγματική) εικόνα των νεκρών πλατάνων πάρθηκε από http://www.newsbeast.gr

Στην περιοχή μας η συνέχεια αναμένεται ζοφερή για τον Καλαμά και τον Αχέροντα μετά τον εντοπισμό της ασθένειας εκεί. Πρέπει άμεσα να υπάρξει μεγάλη καμπάνια ενημέρωσης των πάντων και μέτρα πρόληψης. Δυστυχώς, στις περιοχές που εισβάλλει ο μύκητας, θανατώνει τα πλατάνια χωρίς εξαίρεση και χωρίς σταματημό! Ολόκληρες παραποτάμιες περιοχές απογυμνώνονται, τα πλατάνια εξαφανίζονται, η εδαφική διάβρωση ακολουθεί ανελέητη, τα οικοσυστήματα καταρρέουν, η αισθητική, η αναψυχή, η γαλήνη, η τοπική τουριστική οικονομία εκπνέουν. Στον Αχέροντα υπάρχει ακόμη ελπίδα σύμφωνα με τον καθηγητή, ενώ ο Καλαμάς πρέπει να θεωρείται νεκρός σε ότι αφορά τα πλατάνια του.

Η υπόθεση αναδεικνύει ορισμένα σοβαρά ζητήματα.

Οι μελέτες σκοπιμότητας και οι ΜΠΕ των έργων, αναπαράγουν το ποιηματάκι ότι «οι επιπτώσεις είναι ελάχιστες, προβλέψιμες, αναστρέψιμες» και λοιπές ανοησίες, ενώ πάντα «το έργο αναμένεται να δώσει ανάσα, πνοή, ανάπτυξη κ.λπ.» Με τη συγκεκριμένη ασθένεια, το μοντέλο αυτό καταρρέει με πάταγο. Ένα έργο ανεξαρτήτως κλίμακας, μπορεί να έχει ανυπολόγιστες επιπτώσεις! Όταν εμπλέκονται βιολογικοί παράγοντες, η επιχειρούμενη απλουστευτική προσέγγιση είναι για κλάματα. Όσο για ορισμένα… “βαριά” πτυχία, καλύτερα να μη μιλήσει κανείς! Σύμφωνα με τον καθηγητή Τσόπελα, τα συνεργεία της Εγνατίας κατά πάσα πιθανότητα έφεραν την ασθένεια από την Πελοπόννησο και τη διέσπειραν στα πλατανοδάση της Ηπείρου, ενώ στον Καλαμά το κακό ξεκίνησε από διαμόρφωση του χώρου που έγινε προκειμένου να πραγματοποιηθεί μια συναυλία και κάπου δίπλα moto–cross!
Η ανθρώπινη δραστηριότητα στο σύνολό της (παγκοσμιοποίηση, τεχνολογική έξαρση, εκμηχάνιση, αυτοκίνηση, κλιματική αλλαγή, δίχως όρια κινητικότητα κ.λπ.), βασιζόμενη αξιωματικά στην κυριαρχία επί της φύσης, αποδεδειγμένα δεν είναι αειφόρος, όσο τα φυσικά οικοσυστήματα δεν μπορούν ή δεν προλαβαίνουν να προσαρμοστούν.
Οι δομές της χώρας μας (λ.χ. αποδυνάμωση Δασικών Υπηρεσιών, Ερευνητικών Ιδρυμάτων, ξεχαρβάλωμα Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών κ.λπ.) αδυνατούν να παίξουν το ρόλο που θα ήθελαν.
Όσον αφορά τον τρέχοντα (συνήθως παρωχημένο και ακατέργαστο) πολιτικό λόγο, αυτός επιμένει και ψαρεύει πελάτες στη θολούρα των λέξεων “ανάπλαση”, “ανάδειξη”, “ανάπτυξη”. Ταυτόχρονα, η μνημειώδης ανεπάρκεια σε πρακτικό επίπεδο διασφαλίζει την αποτυχία υπό όλες τις συνθήκες!

Θ.Β.